سفرههای آسمانی افطار را آلوده نکنیم!
باز ماه مبارک رمضان با سفرههای
معنی افطار و سحریش آغاز شد. سفرههایی که گاه چرب و مملو از غذا است
و گاه ساده و بیتکلف. سفرههایی که هر خانواده به
اندازه وسع خود در آن طعام چیده است. وسعتی که این
روزها در بعضی خانهها و خصوصا مهمانیها بیپایان است و
باورنکردنی! سفرهای که پول هنگفتی برای آن خرج و متاسفانه گاهی حجم
زیادی از غذاهای آن راهی سطلهای زباله میشود. سفرههایی که
به نام سفرههای معنوی انداخته میشوند؛ میزهایی که به نام
میزهای مهمانی خدا چیده میشوند اما نشان و رنگ و بویی
از تمام آن هدفهایی که برای ماه رمضان در نظر گرفته شده
و فلسفه این ماه را رقم زده، در آنها نیست. نه در آن
سفره، نه در کسانی که کنار آن نشستهاند.
کسانی که
انبان را پر از غذا کردهاند؛ چرب و شیرین از طعام
خوردهاند و چنان سنگین بر کنار این سفرهها
افتادهاند که جان باز کردن لب به ذکر دعایی کوتاه
هم ندارند. کافی است در اینترنت نام رستورانها را
جستجو کنید تا ببینید چگونه در فهرست غذاها و
برنامههایشان برای افطار تبلیغ کردهاند و آن را کنار
واژههایی نشاندهاند که غیرقابل باور است مثل «افطار شاهانه»،
«افطار در محلی مجلل»، «بوفه باز و آزاد افطار مجلل» و...
افطارهایی که قیمتهای آنها برای هر نفر میتواند بدون اغراق
هزینه ۱۰ روز غذای یک نفر باشد. منوهایی که از ۳۰، ۴۰، ۵۰ هزار تومان
شروع میشوند و به بالای ۱۰۰ هزار تومان برای یک نفر میرسند.
افطاری میلیونی شما با گل آرایی رایگان ما
تمام
منوهای متنوع و بلند بالای هتل را مسئول تشریفات با همان
لبخند عمیق و احترام بیپایان، به دستم میدهد و
در حالی که به طرف در خروج راهنماییام میکند چند
بار دیگر تاکید میکند که فقط فلان تاریخ و فلان تاریخ
فرصت رزرو دارم و اگر زودتر رزرو نکنم همان هم تکمیل
میشود و چه وچه و.... نگاهی به منوها میاندازم. اولش بین
اینکه قیمتها به ریال است یا به تومان مردد میمانم. یعنی به
ازای هر نفر مهمان افطاری ۱۸۵ هزار تومان تازه به اضافه ۱۵
درصد مالیات و حق سرویس؟
باورش کمی مشکل است. یعنی
برای افطاری دادن به ۱۰۰ نفر مهمان چیزی نزدیک به ۲۵
میلیون تومان باید پرداخت کرد! با صدای مسئول
تشریفات از فکر حساب و کتاب بیرون میآیم. میگوید که:«گل آرایی
سالن و صندلیها هم بر عهده خودمان است و اگر منوی VIP
را انتخاب کنید علاوه بر یک کیک بزرگ برای روز مراسم به عنوان
هدیه، از تخفیف ویژه هم برخوردار میشوید البته به شرط
اینکه روز مراسم تان پنجشنبه یا جمعه نباشد و تعداد
مهمانانتان بالای ۳۰۰ نفر باشد.
در ضمن فراموش
نکنید که مبلغ ۵ میلیون تومان هم برای ورودی فلان سالن
دریافت میشود که این مبلغ بجز هزینه هر نفر برای افطار است.»
این پایان ماجرا نیست. پیشنهاد میدهد برای بهتر
شدن مراسم از مداحانی که با خود هتل و سالنهای ویژه
آنها قرارداد دارند، هم استفاده کنیم آن هم
با پرداخت مبلغ جداگانه.
به در خروج میرسیم، از
راهنماییهایش تشکر میکنم و از هتل خارج میشوم. باورش کمی مشکل است. مگر
میشود، این لیست بلند بالا منوی افطار ماه ساده زیستی
رمضان باشد!
منوی یکی از سالنهای معمولی این هتل که به قول
خانم مسئول تشریفات، تنها سالن شان است که هنوز ظرفیت رزرو
دارد شامل، نان تازه، کره، عسل، مربا، پنیر، سبزی خوردن،
مغز گردو، خرما، زولبیا و بامیه، چای، شیر گرم، نسکافه، شله
زرد یا شیربرنج یا فرنی، آش رشته یا آش جو یا سوپ جو، باقلا پلو با
گوشت بره، زرشک پلو با مرغ، جوجه کباب، کباب لقمه، ته چین مرغ، خوراک زبان،
برنج ساده زعفرانی و خورش انتخابی (فسنجان یا قیمه یا قورمه سبزی)،
جوجه چینی،لازانیا، پلومکزیکی بامیگو،ماهی قزل آلا یا ماهی شیر (سرخ
شده) و سالادهای بینظیری مثل،سالاد شیرازی،سالاد
کلم ،سالاد فصل،سالاد الویه،سالاد سیب زمینی،بورانی،
سالاد میگو،ماست و خیار، ژله میوهای، سالاد میوهای، موس
شکلات،کرم کارامل و... است!
تا اطلاع ثانوی رزرو سازمان محترم!
اما
فقط این منوهای پر و پیمان با قیمتهایی که دود از سر
آدم بلند میکنند، قسمت عجیب ماجرا نیست. این روزها که
بساط افطاری دادن و افطاری رفتن حسابی داغ است، برخی از
نهادها، ارگانها و سازمانهای خصوصی و دولتی هم برای افطاری
دادن و صد البته بهرهمند شدن از این ثواب
با ارزش و سنت دیرینه پیامبر اسلام، از همدیگر سبقت
میگیرند. البته خیلی از این سازمانها و ادارات ترجیح
میدهند یک سفره افطاری ساده در همان سالن
اجتماعات سازمان خودشان برگزار کنند و با همان سادگی هم
پذیرای کارمندان روزه دار، نهاد خودشان
باشند. اما نکته عجیب ماجرا آن سازمانها و اداراتی
هستند که ظاهرا به همان سفره ساده افطاری قانع نیستند و
ترجیح میدهند، ضیافت افطاری و ثواب آسمانی این کار مستحب کمی
هم عطر و طعم لاکچری به خود بگیرد!
این موضوع از
آنجایی پررنگتر شد که برای سرک کشیدن به یکی دیگر از
این منوهای عجیب و غریب راهی یکی دیگر از سالنهای مجلل و نام آشنا
شدیم. جایی حوالی چهارراه فرمانیه. اما درست زمانی که به
عنوان مهمان و متقاضی استفاده از سالنها برای ضیافت افطاری
خودمان را معرفی کردیم،در کمال ناباوری متوجه شدیم
که تمام سالنها تقریبا تا اواخر ماه رمضان رزرو شده اما بیشتر این
متقاضیان شرکتها و سازمانهای مختلف بودند و نه افراد
معمولی برای مهمانی دادنهای معمولی! زمانی که مسئول تشریفات،
غرق در توضیحات ویژه و منحصر به فرد سالن شان بود،
تاکید داشت که کارتهای دعوت مهمانان هم توسط
خودشان و به صورت انحصاری چاپ میشود. یک کارت هم که
درست مربوط به همان شب و به میزبانی یک شرکت نام آشنا بود،
نمونهای برای دیدن و پسندیدن کارتهای چاپی
بود.کارتی حدودا بزرگ با صفحه محکم و حروف درشت
طلاکوب که به مهمانان به قول خودشان VIP این سالن خوش آمد
میگفت.
باورش کمی مشکل است. سالنی که غذاها و افطاریهایش به مجلل
و منحصر به فرد بودن در تمام شهر مشهور است، باید
محل میزبانی ضیافت الهی یک نهاد، سازمان، اداره یا حتی شرکت
خصوصی یا دولتی باشد آن هم با غذاهایی که واقعا برای افطاری و
ماه روزه داری خدا نه تنها کمیخاص است بلکه باورکردنی
هم نیست.
غذاهایی مثل، رولت گوشت، بیف استروگانف، لازانیا، سوفله
کلم، خوراک زبان با سس ترخون، سینی قرقاول با تزئینات ویژه، ماهی
درسته با تزئین مخصوص، استرفرای سبزیجات، قزل آلای سرخ شده به
همراه سبزیجات، فیش فینگر، ماهی آزاد (سالمون)، بال مرغ کنجدی،
جوجه چینی، چیکن آلاشریمپ به روش فرانسوی، بوقلمون درسته با تزئین
آناناس، بره درسته با سس گریوی (هر صد نفر یک عدد
)، چیکن فینگر، شیرین پلو با مرغ،پلوی مکزیکی با میگو، باقالی پلو با گوشت
بره، ته چین مرغ، کباب مکزیکی ازفیله گوساله، کباب لقمه، فیله کباب، ماهی
شیر کبابی، خورش هندی، آلبالو پلو با مرغ و انواع خورشهای انتخابی
با توجه به سلیقه مهمانان.
و البته با منوی پیش غذاها و
سالادهایی که گاهی از میز غذای بسیاری از رستورانهای معروف شهر هم
پیشی گرفته است. سالادهایی مثل، سالاد امریکایی، سالاد
فصل، بورانی اسفناج یا ماست و خیار،قارچ سرخ شده،سالاد
ماکارونی، سالاد کلم روسی،سالاد سیب زمینی و پیازچه،
سالاد براکلی، سینی سبزیجات پخته ایرانی و فرنگی، سالاد
فرانسه،کوکتل میگو با سس تار تار و انواع ترشی و ...
دوباره
یاد کارت دعوت منوی VIPمیافتم. همان که جملههایش با حروف
درشت طلاکوب چاپ شده بود؛ «رمضان، ماه دوری
ازگناهان و ماه بندگی بر شما مهمان گرامیمبارک.» چیزی به اذان
نمانده. خیابانها خلوت تر میشوند. عجب حکایتی است این شیوه
زندگی ما.
مسابقه افطاریهای آنچنانی
دکتر
صفری جامعه شناس و مدرس دانشگاه ساده زیستی را یکی از
رفتارهایی میداند که هم باعث آرامش روانی میشود و هم
انسان را از رقابتهای ناسالم اجتماعی در امان نگه
میدارد.
وی معتقد است: تشریفاتگرایی و اشرافیگری،
از عارضههای اجتماعی است که بعضی از افراد گرفتار آن
شدهاند و برخی دیگر برای عقب نماندن از قافله
جامعه از دیگران تقلید میکنند.
دکتر صفری
ادامه میدهد: آنها حاضرند دشواریهای
مختلفی را به جان بخرند و مشکلات زیادی را تحمل کنند اما
به تجملات و اشرافیگری تظاهر کنند. ادامه این رفتارها
در زندگی، باعث شده بعضی از انسانها به مسیرهای
نادرست کشیده شوند چراکه با درآمد معمول
خود قادر به زندگی اشرافی و تجملی نخواهند
بود.
این مدرس دانشگاه افزود: متاسفانه این
رفتارها در ماههای معنوی و فضاهای الهی هم مشاهده
میشود؛ سفرههای تجملاتی افطار و اسرافهایی که میشود، از
نمونههای رفتارهای نوکیسهگان و تازه به دوران رسیدههاست.
وی
گفت: اگر کسی به نیت نزدیکی به خداوند و
بهرهبرداری از ثواب رمضان به روزه داران افطاری
دهد، ساده زیستی، سادهگرایی و پذیرایی علوی
باید الگوی رفتار او باشد در حالی که متاسفانه بسیار
اتفاق میافتد که افراد از روی چشم و همچشمی و برای کسب
عنوان، در هتلهای گران قیمت، سفرههای تشریفاتی افطار
میگسترانند آن هم در شرایطی که انسانهایی با حداقل
طعام، افطار میکنند.
دکتر صفری در ادامه
گفت: سرایت این رفتار ناهنجار و اشراف گرایانه به دیگران باعث
میشود سفرههای ساده و معنوی افطار به فراموشی سپرده
شود و مسابقه سفره آرایی در رمضان سرلوحه این بهره
برداری معنوی قرار گیرد.
وی در انتها
یادآور شد: من معتقدم لازم است مسئولان و
دولتمردان در شکستن این سنت تجملگرایی پیشقدم
شوند؛ به طوری که در چنین مراسمی شرکت نکنند یا به
اعتراض، محل را ترک کنند. رسانهها نیز باید با بیان فضیلت
افطار برای روزه داران، افراد را به سادهگرایی و
ساده زیستی دعوت کنند و در یک کلام به مسابقه
افطاری دادن خاتمه داده شود تا حداقل
فضای معنوی و الهی رمضان به تشریفات آلوده نشود.
سبکهای زندگی بیتکلف با سفرههای افطاری ساده
افطاری
ساده نقطه مقابل افطاری مسرفانه قرار دارد که ناشی از
سبک زندگی مصرفگرای افراد است، و از طرفی باعث فراگیری فرهنگ
انفاق، یعنی انتقال توجه از خود به دیگران، و در نتیجه
تغییر فضای شهری میشود.
دوسال گذشته در پایان
ماه مبارک رمضان حضرت آیتالله خامنهای در خطبههای عید فطر
به گسترش سنت «افطاری ساده» اشاره کردند.
رهبر
معظم انقلاب اسلامی گسترش سنت خوب افطاریهای ساده در
مساجد و خیابانها را در ماه مبارک رمضان تحسین
کردند و فرمودند: «سال گذشته آنچه انسان در
این ماه رمضان، در میان این اعمالِ شخصى و عمومى و مردمى و
اجتماعى مشاهده میکرد، اطعام مردم بهصورت عمومى و
بهصورت افطارىِ ساده و همگانى در بین مردم ما بود
که بحمدالله رایج شده است. سال گذشته از مردم عزیزمان
خواهش شد که تشریفات افطار را کم کنند، کمیت
ضیافتشوندگان در افطار را افزایش بدهند؛ امسال
در مراکز عمومى، در مراکز مقدس، در خیابانها،
در حسینیهها، در جاى جاى کشور، خبرهایى که به ما رسید،
نشاندهنده این بود که مردم همت
کردهاند و این کار را توسعه دادهاند.
توصیه این حقیر این است که اینجور چیزها را - که در شکل
دادن به سبک زندگى اسلامى تأثیر میگذارد - هرچه
بیشتر توسعه بدهید».
سفره افطاری ساده یک دستور اجتماعی است
حجت
الاسلام سید حمید میر باقری در رابطه با سفرههای
افطاری ساده گفت: نکته مهم در این افطاریدادنها،
ساده برگزارکردن مراسم و تهیه یکنوع غذا برای میزبانی از
مؤمنان روزهدار است؛ چنانکه مولای متقیان حضرتعلی(ع) نیز بر سیره و
مشی سادهزیستی رسولخدا(ص) همواره افطاری ساده میل
میکردند. وی گفت: دعوت اسلام برای ساده
برگزارکردن سفرههای افطار نهتنها یکعمل عبادی، بلکه
دستوری اجتماعی است برای اینکه همه بتوانند در این ماه
خدا سفره سادهای پهن کنند و با افطاریدادن
ثواب ببرند.
ایشان تاکید کردند:
یادمان باشد که اسلام با سفرههای پرتجمل افطاری، میانهای
ندارد؛ چراکه هستند افرادیکه روزه میگیرند
و خرید حیاتیترین مواد غذایی هم برای آنها امکانپذیر نیست.
وی
با بیان اینکه متأسفانه چندوقت پیش به فردی برخورد
کردم که میگفت دخترم امسال به سن تکلیف رسیده و قرار
است روزه بگیرد، امّا من توانِ خرید ۱۰۰ گرم گوشت هم
ندارم تا اهل خانواده با غذای مقوّی روزه بگیرند گفت:
ببینید این درد جامعهاسلامی است که عدهای اسراف
کنند و برخی هم برای تهیه قوت عادی زندگی خود
ناتوان باشند.
حجت الاسلام میرباقری ادامه
داد: بنابراین درست نیست که مثلاً ما بهترین غذا را برای
افطار و سحر خود آماده کنیم و حال آنکه همسایه ما گرسنه
باشد و بهدلیل فقر مالی، توان تهیه مواد غذایی خوب را
نداشته باشد. باید سعی کنیم در ماه رمضان
سادهزیستی را تمرین کنیم و بخشی از هزینههایی را که صرف تجملات
میکنیم به فقرا اختصاص دهیم تا آنها هم از ماه خدا بهره خوبی
ببرند.
وی افزود: اگر افطاری میدهیم، سفره ما
ساده باشد تا دو ثواب ببریم، اول اینکه مؤمنان
روزهداری را سیر میکنیم و دوم اینکه در راه خدا
انفاق میکنیم.
ایشان در پایان با بیان روایتی که هنگام
افطار، پیامبراکرم(ص) به علی(ع) میفرمود: علی جان درِ خانه را
باز بگذار تا هرکسی میخواهد داخل شود و با ما افطار
کند، گفت: اگر ما توان این را نداریم که درِ خانه را به
روی همه باز بگذاریم حداقل یکسفره ساده در مساجد
بیاندازیم تا هرکسی میخواهد به خانه خدا بیاید و
افطار کند، در این شرایط قطعاً فقرا هم بهره میبرند.
رمضان ماه مدیریت مصرف است نه موسم پرخوری و اسراف
روزه
باید راهی برای رسیدن به مدیریت مصرف باشد نه
اینکه در این ماه بهجای صرفهجویی، تازه گرفتار خرجهای اضافه و
چند برابری شویم، اگر قرار باشد طعم گرسنگی و تشنگی را بچشیم
ولی زمان افطار آنقدر اسراف کنیم و از وعدههای تغذیه مختلف
مصرف کنیم و به عبارتی جبران گرسنگی و تشنگی روز را کنیم، روزه ما ارزش
چندانی پیدا نمیکند، زیرا ما به روح و معنای واقعی
روزهداری جسم هم نرسیدیم، چه برسد به روزهداری
روح و ذهن.
نگاهی به سفرههای بزرگان دین و اولیاء الله
بیندازیم و نگاهی به خان تجملگرایانه خودمان تا بسیار
شرمنده شویم از اینهمه تفاخر و نامردمی، از اینهمه ناشکری
در برابر نعمتهایی که خداوند به کرامت بخشیده و
ما به اسراف هدر میکنیم.
از مالی که میشود صدها
یتیم نیازمند را با طعامی پاک و ساده سیر کرد، غذاهای
تجملاتی رنگارنگ سفارش میدهیم تا تنها ده یا بیست نفر از آن
مستفیض شوند، کسانی که حتی یک فاتحه یا یک خط دعا و شکر هم
در پس این سفره روان نمیکنند.